‘Doordat mijn kunst persoonlijk is hoop ik empathie of begrip op te wekken’
Tot eind november kan je de expositie ‘Bloemlezing’ van de Utrechtse kunstenaar en dichter Pam van Manen (@artvanpam) bekijken bij Kanaal30. Pam maakt zeer persoonlijk werk waarbij ze beeld met gedichten combineert. In diens werk komen thema’s als queerness, feminisme en intersectionaliteit veel terug.
Door Jessica Merkens
Met wat voor blik hoop je dat bezoekers naar je expositie kijken?
“Ik hoop dat ze beginnen met een open blik, of deze gaandeweg krijgen. En toch ook dat ze hun emoties toelaten. Er zit veel van mijzelf in. Gedichten over ervaringen die ik direct heb meegemaakt of van emoties die ik heel diep van binnen voel en die uit mijn hart komen. Ik hoop dat mensen daar met een bepaalde openheid doorheen lopen, om dat gevoel te ontvangen en zelf ook even te voelen.”
Wat vind je ervan om in Kanaal30 te exposeren?
“Ik was er nog nooit geweest, maar het voelde meteen als een community op zich. Met Café Keet en het winkeltje, en alle mensen die daar hun werkplek hebben. Mijn expositie staat in een ruimte die afgehuurd kan worden, er komen dus veel verschillende soorten mensen en groepen langs. Zij gaan dat dan bekijken, en op wat voor manier dan? Bezoekers zijn niet alleen mensen die een binding met creativiteit en artistiek werk hebben, maar ook die dat helemaal niet hebben. Het is heel uiteenlopend. Dat vind ik juist wel erg leuk. Een hele mooie plek om mijn werk te hebben.”
Hoe maak je je kunst?
“Het komt op een hele natuurlijke manier. Bijna al mijn kunst komt vanuit een heel persoonlijk vlak. Zeker poëzie is iets wat tot mij komt. Als ik over straat loop of iets moois of verdrietigs zie. Creativiteit kan ik in die zin moeilijk forceren. Met fotografie is dat wel anders, daar ga ik voor zitten en maak ik meer een bewust moment van. De volgorde van die twee loopt door elkaar, soms eerst een gedicht, soms de foto. Daarom voelt het ook als een dagboek, het is een afschildering van wat ik heb gevoeld of gezien.”
‘De expositie is een afschildering van mijn leven en wat ik heb gevoeld of gezien’
Je maakt kunst over thema’s als feminisme en queerness. Hoe is dat zo gekomen?
“Het zijn thema’s die me altijd nauw aan het hart zijn gegaan, ook omdat ik zelf queer ben. Toen ik opgroeide heb ik daar veel mee geworsteld, me daar anders door gevoeld. Ik denk dat ik daarom juist daarover graag een verhaal vertel.
Ik vind het heel mooi om te zien dat er nu meer representatie is en in bepaalde zin meer geaccepteerd wordt, ten opzichte van toen ik jong was. De queer community wordt steeds groter en zichtbaarder. Maar hoe meer we ons laten zien, hoe meer haat er bij komt kijken en mensen zich ertegen verzetten. Het brengt veel haat naar boven en dat maakt me weer heel verdrietig. en het zorgt voor veel onveilige gevoelens bij queer mensen. Daarom wil ik juist ook mijn verhaal blijven vertellen.
Veel mensen zeggen, ‘ik wil niet dat het zo in m’n gezicht gedeeld wordt’. Daarom is het toch goed om mijn verhaal te vertellen. Juist doordat het heel persoonlijk is hoop ik empathie of begrip op te wekken.”
Maak je je kunst eerder voor de queer community of juist voor ‘de ander’?
“Dat is een goede vraag… Ik denk allebei. Door mijn kunst hoop ik dat mensen uit de queer community zich gezien voelen en zich ermee kunnen verbinden. Zich veilig voelen bij mijn kunst. Maar ik wil ook dat mensen die een bepaalde mening hebben het werk zien en er daardoor misschien een andere blik op krijgen.”
Best spannend lijkt me, om mensen zo’n direct inkijkje te geven in je ziel.
“Dat is ook best wel spannend, vooral als je het online zet of ophangt in de openbare ruimte. Het is heel kwetsbaar, je geeft jezelf erg bloot. Maar dat maakt het werk naar mijn mening ook weer heel krachtig. Het is ook iets wat ik bewonder bij mijn favoriete kunstenaars, werk dat heel persoonlijk en kwetsbaar is. Als iemand zich blootstelt met diens kunst raakt het mij ook heel erg. Die verbinding is wat ik graag wil bereiken met mijn werk. Een verhaal verspreiden waar mensen zich in kunnen plaatsen, en om aandacht te vragen voor thema’s die ik belangrijk vind.”
‘Het is kwetsbaar, je geeft jezelf erg bloot. Maar dat maakt het ook krachtig’
Welke kunstenaars inspireren je?
“Tracy Emin is een voorbeeld voor mij. Zij maakt ook heel persoonlijk werk, werkt ook veel met teksten. Ik vind het altijd heel mooi als persoonlijke teksten in openbare ruimten of musea worden gezet, omdat mensen weer vaak hun eigen interpretatie hebben van de woorden. Dat is met kunst altijd wel zo, maar met tekst vind ik dat extra interessant. Bijvoorbeeld een dagboektekst. Het kan heel persoonlijk zijn en ook heel universeel. Dat vind ik heel mooi.
Jenny Holzer doet dat ook. In de expositie zie je een deel van mijn tatoeage. ‘Find a way to be very tender’, dat is een tekst van haar. Veel van haar teksten projecteert ze in publieke ruimten of juist op huid. Ik ben al vanaf mijn zestiende super fan van haar.
Ana Mendieta heeft mij ook erg geïnspireerd. Zij maakte performance art en is inmiddels overleden. Zij maakte werken die ook te maken hadden met kwetsbaarheid en jezelf letterlijk en figuurlijk blootstellen. Ze gebruikte heel erg haar eigen lichaam, dat doe ik ook in mijn fotografie.”
Je noemt allemaal vrouwelijke kunstenaars. Is dat toevallig?
“Ik vind vrouwelijke kunstenaars vaak wel interessanter omdat ik me kan identificeren met de female gaze. Daarnaast zijn vrouwelijke kunstenaars best wel uitgewist uit de geschiedenis. In musea hangen vaak veel meer mannelijke kunstenaars en je krijgt op de opleiding meer les over mannelijke kunstenaars. Ik vind het heel belangrijk dat vrouwelijke kunstenaars gezien worden. Als we kijken naar de geschiedenis moesten vrouwelijke dichters of kunstenaars hun werk uitbrengen onder de naam van hun man of broer. Daardoor krijgen mannelijke kunstenaars veel meer aandacht. Daar wordt nu gelukkig veel meer mee gedaan.”
‘Vrouwelijke kunstenaars zijn uitgewist uit de geschiedenis’
De expositie van Pam van Manen bewonderen bij Kanaal30?
Je kan Bloemlezing tot eind november bezoeken.
Ben je kunstenaar en wil je exposeren bij Kanaal30? Neem contact met ons op >
Meer werk van Pam van Manen zien? Volg @artvanpam >
Dit bericht op Instagram bekijken
